اختلال عروقی مغز و نخاع

آنوریسم مغزی
آمبولی
سکته مغزی

آنوریسم مغزی

آنوریسم مغزی عبارت از بیرون زدگی نقطه ای ازدیواره رگ مغز است که به دلیل نقص ساختمانی در دیواره رگ ایجاد می شود. مهمترین علت آنوریسم مغزی می تواند فشار خون بالای بیمار باشد. هنگامی که خون از شریان ها می گذرد در صورت نازک یا ضعیف بودن دیواره و بالا بودن فشار باعث ایجاد یک حباب یا بخش بادکنک مانند در رگ ها می شود که به آن آنوریسم مغزی Cerebral aneurysm گفته می شود.

محل ایجاد آنوریسم مغزی

آنوریسم ممکن است در هرجای بدن اتفاق بیفتد اما بیشترین جاهایی که در معرض ابتلا به این آسیب هستند عبارتند از:
• مغز
• آئورت، که وظیفه انتقال خون از قلب به سایر اعضای بدن را دارد.

علائم مبتلا به آنوریسم مغزی

• سردرد شدید و ناگهانی که به آن سردرد صاعقه ای نیز گفته می شود thunderclap headache، که درد آن شبیه ضربه زدن ناگهانی یا اصابت یک جسم به سر توصیف شده است. دردی که هرگز شخص آن را قبلاً تجربه نکرده باشد.
• سفتی گردن
• حالت تهوع و استفراغ
• حساسیت به نور (احساس درد شدید هنگام دیدن نور)
• تشنج
• اختلالات حرکتی در دست و پا
معمولا سه پنجم از اشخاصی که به این عارضه مبتلا می شوند و انوریسم مغزی آنها پاره میشود، جان خود را ظرف دو هفته از دست می دهند. و مابقی آنان زنده مانده اما عوارضی مثل ناتوانی حرکتی و فلج و آسیب های مغزی شدید را تجربه خواهند کرد.
در صورتی که باریکی دیواره شریان در مغز مشاهده شود و احتمال پارگی آن داده شود، باید قبل از پارگی اقدامات لازم صورت بگیرد.
در صورت ملاحظه و تشخیص احتمال بالای پارگی، دیواره شریان بوسیله مش یا یک وسیله آلیاژی ترمیم می شود تا از خطر پارگی احتمالی آن جلوگیری شود.
اما در صورتی که خطر پارگی دیواره زیاد نباشد فقط به بیمار پیشنهاد مراقبت و پیشگیری می شود و برای بیمار داروهایی جهت کاهش فشار خون تجویز می شود.

علل آنوریسم مغزی

تا کنون دلیل اصلی ابتلا به این عارضه نا مشخص است اما برخی عوامل مثل عوامل ژنتیکی و سابقه ابتلا این بیماری در خانواده، فشار خون بالا، مصرف دخانیات و سیگار می تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
در برخی مواقع ممکن است هنگام زایمان به دیواره شریان مغز آسیب برسد و آنوریسم ایجاد شود.
با توجه به اینکه بیماری آنوریسم مغزی هیچ علامتی ایجاد نمی کند لذا تشخیص این بیماری بسیار مشکل است، و ابتلا به این بیماری فقط بطور اتفاقی یا بعد از پاره شدن دیواره شریان تشخیص داده می شود.

آمبولی

واژه آمبولی ریشه یونانی دارد که به معنای گرفتگی یا بسته شدن می باشد. آمبولیزاسیون روشی غیر جراحی است که در درمان برخی از بیماری ها کاربرد دارد. هنگامی که یک ه خون یا جسمی دیگر از طریق شریان ها باعث بسته شدن مسیر رگ ها شود از روش آمبولیزاسیون برای باز کردن مسیر رگ استفاده می شود. این روش در سال 48 میلادی توسط کارل رودولف کشف شد. در حقیقت آمبولی یک توده عروقی جدا شده در حال حرکت می باشد که دورتر از محل تشکیل آن متوقف شده و باعث بسته شدن مسیر رگ ها می شود. شایان ذکر است که این توده می تواند جامد، مایع ویا حتی گاز باشد.

انواع آمبولی

گونه های مختلف آمبولی در بدن وجود دارد که باعث ایجاد انسداد های رگ در مناطق مختلف بدن می شوند که عبارتند از:

ه های خونی: گرفتگی رگ ناشی از ه های خون
آمبولی کلسترل: انسداد رگ ناشی از کلسترل که معمولا به دلیل اسکلروز اتفاق می افتد.
آمبولی چربی: انسداد ناشی از قطرات چربی یا شکستگی استخوان
آمبولی هوا: انسداد رگ ناشی از حباب گاز است که یک بیماری پاتولوژیک تلقی می شود.
آمبولی عفونی: انسداد رگ توسط باکتری.
آمبولی بافتی: انسداد رگ ناشی از مقدار بسیار کمی از بافت بدن.
آمبولی ناشی از جسم خارجی: انسداد رگ ناشی از مواد کوچک خارجی.
آمبولی مایع آمنیوتیک: انسداد رگ ها در اثر بافت جنین یا مایع آمنیوتیک یا مو یا سایر مواردی که در جفت وجود داشته و وارد رگ ها می شوند.
آمبولی ریوی: انسداد ریه در اثر یک ه خون.
آمبولی مغزی: انسداد شریان های مغز در اثر ه خونی.
آمبولی قلبی و سایر آمبولی ها …

آمبولی و رشد غیر طبیعی رگ های مغز را برای برآمدگی رگ های مغز که ممکن است پاره شده و یا پاره نشده باشند انجام دادرشد غیر طبیعی رگ های مغز مانع از خونرسایی به مغز (رساندن خون سالم به مغز) که مملو از اکسیژن است، شده و باعث ایجاد عواملی از جمله اختلالات بینایی، دو بینی، درد، مشکلات عصبی و آسیب های مغزی می شود.

درمان آمبولی

در ابتدا با استفاده از عکسبرداری و یا سی تی اسکن و ام آر آی آمبولی مشاهده شده و مکان اصلی آن تشخیص داده می شود. سپس ناحیه مورد نظر توسط متخصص بی حسی موضعی شده و پس ایجاد زخم نسبتاً کوچک کاتتر وارد پوست می شود و به محل AVM انتقال یافته و سپس کویل ها در محل مورد نظر قرار می گیرند، سپس کاتتر برداشته شده و برای جلوگیری از توقف خونریزی از فشار استفاده می شود.

سکته مغزی

سکته مغزی عبارتست از یک اختلال عصبی ناگهانی که در آن رگ خونی مغز توسط یک ه یا تکه ای از ه که کنده شده و عروق ریزتر مغز را مسدود میکند(آمبولی) انسداد پیدا کرده یا رگ پاره شده یا آُسیب می بیند، که این امر باعث قطع خونرسانی در مغز (عدم جریان خون در قسمت گرفتگی یا پارگی رگ) می شود. در نتیجه شخص دچار بیهوشی یا فلج یا ناتوانایی هایی در فعالیت های روزمره خود می شود. سکته مغزی از مهمترین دلایل مرگ به شمار می رود یعنی به گفته دیگر سکته مغزی زندگی انسان را تهدید می کند. سکته مغزی از جمله بیماری های اورژانسی به شمار می رود که شخص مبتلا به آن باید در اسرع وقت تحت درمان قرار گیرد.

در هنگام سکته مغزی علائم عصبی بسیار سریع و در مدت کوتاهی (در مدت زمان چند ثانیه) ظاهر می شوند. می توان گفت سکته مغزی از جمله شایع ترین بیماری های عصبی در این عصر است. هنگامی که خونرسانی به مغز کاسته می شود جزئی از مغز یا کل آن آسیب دیده و در انجام وظایف خون ناتوان می شود، زیرا که اکسیژن و مواد غذایی که در خون وجود دارد به مغز نمی رسد که در نتیجه باعث از بین رفتن سلول های مغزی خواهد شد. شدت سکته مغزی بنا بر میزان گرفتگی یا پارگی و خونریزی رگ ها در افراد متفاوت است.

دلایل سکته مغزی

سکته مغزی ممکن است به دلایل مختلف اتفاق افتد:
• گرفتگی مویرگ های خونی مغز
• گرفتگی شریان کاروتید و کنده شدن یک تکه از گرفتگی و آمبولی در رگهای ریز مغزی
• خونریزی مغزی ناشی از افزایش فشار یا اصابت ضربه به سر یا آسیب و پارگی رگ خون به دلیل مصرف داروهای ضد انعقاد خون.

دلایل ابتلا به سکته مغزی

موارد زیر احتمال در معرض گرفتن خطر ابتلا به سکته مغزی را افزایش می دهند، با توجه به بهبودی شیوه زندگی و رعایت برخی موارد می توان از خطر ابتلا به بیماری سکته مغزی را کاهش داد:
• فشار خون بالا
• مصرف دخانیات
• بیماری های قلبی و عروقی
• کلسترول خون بالا
• مصرف مشروبات الکلی
• چاقی مفرط و افزایش وزن
• کم تحرکی و عدم انجام فعالیت های ورزشی
• اعتیاد و مصرف مواد مخدر

عوارض سکته مغزی

حین بروز سکته مغزی ابتدامدت زمانی مغز بدون اکسیژن و مواد غذایی می ماند در نتیجه درمان هر چه سریعتر پس از سکته مغزی بسیار موثر است، هر قدر که این بازه زمانی کوتاهتر باشد احتمال نجات یافتن شخص از مرگ افزایش خواهد یافت. در صورت نجات یافتن شخص از مرگ ممکن است عوارض زیر اتفاق افتد:
• فلج و از کارافتادگی یک قسمت از بدن یا عدم کنترل قسمتی از بدن، به عبارتی شخص توانایی کنترل قسمتی از عضلات خود را از دست می دهد. مثلا شخص توانایی کنترل عضلات صورت یا دست خود را از دست می دهد، که این امر با انجام فیزیوتراپی و تغذیه مناسب و پیاده روی درمان پذیر خواهد بود.
• سختی در گفتار یا بلع غذا یا درک، که در این حالت نیز با مشاوره پزشک های مربوطه قابل درمان است.
• مشکلات روحی و روانی بیمار، که این امر می تواند زمینه افسردگی بیمار را فراهم سازد.
• تکرار مشکل سکته مغزی :
با اتفاق افتادن یک بار سکته مغزی خطر اتفاق افتادن آن مجدداً افزایش می یابد.